دانشگاه شهید چمران اهواز
پژوهش های نثر و نظم فارسی
2676-5772
2
5
2018
08
23
بازتصحیح ابیاتی از دیوان خاقانی چاپ ضیاء الدین سجادی
1
186
FA
یعقوب
نوروزی
گروه زبان و ادبیات فاسی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران
noruziyagub@yahoo.com
سیف الدین
آب برین
گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
abbasireza717@gmail.com
10.22055/jrp.2020.30547.1008
تصحیح متون کهن ادبی، تلاشی ارزشمند در جهت احیاء و پاسداشت میراث فرهنگ ملّی و میهنی است و هرچه این فعالیّت، عالمانهتر باشد، ارزشمندتر خواهد بود. بر این اساس، گام نهادن در این ساحت، دقّت و دانش کافی را میطلبد. دیوان خاقانی تصحیح ضیاء الدین سجادی، از نمونه های موفّق تصحیح متون است؛ سجادی با اینکه بحق و سنجیده، نسخۀ لندن را که قدیمیترین نسخۀ دیوان خاقانی است، نسخه اساس قرار داده، ولی در مواردی به علل متفاوت، ضبط دیگر نسخ را جایگزین کرده که این عامل، سبب خطاهایی در تصحیح بوده است. در این مقاله، سعی خواهد شد ارجحیّت و اصالت ضبط های نسخۀ لندن وبه تبع آن، اصالت و اعتبار این نسخه اثبات گردد. بر این اساس، با معیارهای علمی همچون؛ اصالت بدیعی، اصالت تصویری، ویژگیهای سبکی و زبانی خاقانی و شواهدی از آثار خود شاعر و دیگر شاعران، در صدد تصحیح ابیاتی از دیوان خاقانی برآمدیم. نتیجه پژوهش روشن می سازد که نسخۀ لندن، اصیلترین و معتبرترین نسخۀ دیوان خاقانی بوده و اعتماد به ضبطهای این نسخه، در امر تصحیح دیوان خاقانی می توانست مفید بوده و در تصحیح علمی –انتقادی و منقّح از این دیوان، سودمند باشد.
دیوان خاقانی,تصحیح,ضیاء الدین سجادی,نسخه شناسی,نسخۀ لندن
https://jrp.scu.ac.ir/article_15429.html
https://jrp.scu.ac.ir/article_15429_88bac9284dd32878cab7c86ccf97496f.pdf
دانشگاه شهید چمران اهواز
پژوهش های نثر و نظم فارسی
2676-5772
2
5
2018
08
23
تقابل سنّت و مدرنیسم در اندیشه های جلال آل احمد (نقدی بر نظر منتقدان)
37
81
FA
قهرمان
شیری
استاد دانشگاه بوعلی همدان
فاطمه
هوشمندی یاور
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی
10.22055/jrp.2018.15430
کارنامه ی جلال آل احمد فراز و فرود فراوان دارد؛ از باورمندی به دین آغاز میشود و مراحلی چون گرایش به مارکسیسم و نقد سنّت و چپ گریزی و غرب ستیزی را تجربه میکند و در نهایت نیز بازگشت به سنّت و مذهب را توصیه می کند. بازگشت او به سنّت، اگرچه در ظاهر با نوعی سیاستبازی همراه است؛ امّا یک گرایش انتقادی ـ اصلاحی است که در آن پاره هایی از ویژگی های مثبتی که در اندیشه های لیبرالیستی غرب و دیدگاه های مارکسیستی شرق وجود دارد، برای ایجاد غنا و پویایی و روزآمد کردن باورهای سنّتی، می تواند با آن ترکیب شود. آل احمد بیش از هر چیزی به دو موضوع حسّاسیت بسیار دارد: یکی رسیدن به خودباوری در شناخت و مراقبت از سنّت ها و فرهنگ دینی، و دیگری، بیرون آمدن از سلطه ی اقتصاد و سیاست و فرهنگ استعماری غرب. به این دلیل است که میتوان اندیشه های غربزدگی و رجعت به مذهب را در کارنامه ی آل احمد، سنّت گرایی مدرن نامگذاری کرد و نه مدرنیسم ارتجاعی که بعضی از منتقدان اصرار در به کارگیری آن دارند.<br />
واژگان کلیدی: جلال آل احمد,سنّت,مدرنیته,مذهب,غربزدگی,روشنفکران
https://jrp.scu.ac.ir/article_15430.html
https://jrp.scu.ac.ir/article_15430_6bb72f645dc7db7864fa44fbd5d8b397.pdf
دانشگاه شهید چمران اهواز
پژوهش های نثر و نظم فارسی
2676-5772
2
5
2018
08
23
چاره ی مخموری؛ تحلیل بارتی از سرخوشی غزل های حافظ
83
104
FA
مختار
ابراهیمی
استادیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
10.22055/jrp.2018.15431
رولان بارت، منتقد فرانسوی (1980 – 1915) در آثار ادبی – انتقادی خود به ویژه در کتاب <em>لذت متن</em> چشمانداز تازه ای بر نقد متون باز کرده است. او بر این باور است که متن می تواند مخاطب را همچون مؤلفی دیگر در سرخوشی های مستانه ی خود غرق سازد. در این پژوهش تلاش شده است که دیدگاه لذت متن بارت را به چند مرحله بخش کرده و آنگاه برای هر مرحله، نمونه هایی از غزل حافظ تحلیل گردد. آنچهکه در این پژوهش پرسش اصلی بوده، این است که حافظ چرا و چگونه توانسته به زبانی چندبُعدی دست یابد که با خوانشهای گوناگون مخاطبان، معانی عمیقتری از آن متولد گردد. بر این بنیاد میتوان گفت حافظ با علاق ههای لفظی و معنایی و اشارههای تلمیحی که در متن (بیت) به کار گرفته و بستارمتن را برای تأویلهای دایمی مخاطب باز نگه داشته است. یکی از شگردهای بلاغی حافظ که سبب بازماندن بستار غزل او شده است تفاوت معنایی ژرفی است که میان ظاهر و باطن غزل او پدیدار میشود. این ظاهر و باطن را میتوان به بودن (ایستایی) و شدن (پویایی) متن تعبیر کرد. حاصل حرکت از بودن به سوی شدن سرخوشی شاعرانه ایست که حافظ در غزل خود پنهان کرده است.
واژه های کلیدی: رولان بارت,لذت متن,کیف و سرخوشی,حافظ
https://jrp.scu.ac.ir/article_15431.html
https://jrp.scu.ac.ir/article_15431_e71f77f0d5033b5ee60ed96d4a80deed.pdf
دانشگاه شهید چمران اهواز
پژوهش های نثر و نظم فارسی
2676-5772
2
5
2018
08
23
بررسی و مقایسۀ فرهنگ لوطی گری در داستان علویه خانم و رمان خانه لهستانی ها
83
104
FA
راضیه
جلیلی سچه گانی
ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجه، دانشگاه کاشان، اصفهان، ایران
jalili.raziyeh@yahoo.com
سید محمد
راستگوفر
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
10.22055/jrp.2020.32520.1015
ادبیات داستانی گونهای از ادبیات است که در قالب رمان، داستان و داستان کوتاه روایت میشود. ادبیات داستانی در ایران به شکل امروزی آن، تقریبا پس از مشروطه و با بهرهگیری از فرهنگ عامیانه، شکل گرفت؛ در نتیجه ویژگی شخصیتهای این داستانها، برگرفته از افرادی است که تأثیر بیشتری بر وقایع جامعه دارند. یکی از مهمترین این گروهها، لوطیها هستند که در طول تاریخ تأثیر بسیاری بر سرنوشت جامعه داشتهاند و از همین روی در ادبیات داستانی بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند.<br /> در این پژوهش، داستان علویه خانم و رمان خانۀ لهستانیها را که در دورۀ زمانی و شرایط اجتماعی متفاوتی نوشته شدهاند با تکیه بر فرهنگ لوطیگری تحلیل کرده و همچنین به مقایسۀ تأثیر جامعۀ نویسندگان آثار موردنظر بر شیوه روایت ماجرا پرداختهایم و به این نتیجه رسیدهایم که نه تنها فرهنگ لوطیگری در داستان معاصر نقش پررنگی دارد، که نوع زندگی و ویژگیهای شخصیتی لوطیها در ساخت و پرداخت این تیپ در داستان علویه خانم ملموستر و به واقعیت نزدیکتر است.
ادبیات داستانی معاصر,لوطیگری,علویه خانم,خانۀ لهستانیها
https://jrp.scu.ac.ir/article_15432.html
https://jrp.scu.ac.ir/article_15432_530f6a82ccb7fffd7070998aedc4660a.pdf
دانشگاه شهید چمران اهواز
پژوهش های نثر و نظم فارسی
2676-5772
2
5
2018
08
23
خیام در مقام اعتراض به سیاستهای خردستیز عصر سلجوقی
127
144
FA
حسن
صادقی سمرجانی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه حکیم سبزواری
علی
یحیایی
استادیار گروه تاریخ دانشگاه حکیم سبزواری
10.22055/jrp.2018.15434
تاکنون بیشتر پژوهش هایی که پیرامون جهانبینی حکیم عمر خیام نیشابوری صورت گرفته است، بر بیتفاوتیاش نسبت به جهان هستی و جهان آخرت، اهمیت دم غنیمت شماری و مانند آنها تأکید کردهاند و این سبب شده تنها یک قرائت از افکار او براین نوشتهها حاکم باشد. در این مقاله سعی گردیده از نگاهی دیگر به اندیشهی خیام نگریسته شود و تلاش شده با توجه به فضای برخورد دولت سلجوقی با اندیشمندان، بهویژه با دگراندیشانی که با سیاستهای حاکم بر نظامیهها هماهنگ نبودهاند این سؤال را مطرح کند که آیا منظور خیام از به کار بردن واژهایی مانند کوزه، لاله رخ ، نازنین، سبزه و مانند آنها نمیتواند معنای استعارهای و در واقع اشاره به دانشمندانی باشد که در این فضای سخت مورد بی مهری و آزار و احیاناً کشتار قرار گرفتهاند. با بررسی اشعار خیام در بستر زمانیاش این پژوهش بر آن است که اشعار خیام در اعتراض نسبت به عملکرد دولتمردان سلجوقی و سرکوب هرگونه خردورزی و تفکر فلسفی و مبارزه آنان با دانشمندان علوم عقلی باشد. این مقاله تأکید دارد که اشعار خیام گویا به چنین قصدی سروده شده باشد و او کوشیده است از دانشمندانی که در گمنامی به سر بردهاند با این تعابیر یاد کند و امیدوار به روزی باشد که جامعهی ایرانی پی به ارزش آنان برده واز آنان قدر شناسی نماید. <strong> </strong><br />
واژههای کلیدی: خیام,سلجوقیان,علوم عقلی,نظامیهها,کوزه,سبزه,لاله رخ
https://jrp.scu.ac.ir/article_15434.html
https://jrp.scu.ac.ir/article_15434_7e8b0c8cc80c0ab673886ebfa3669483.pdf
دانشگاه شهید چمران اهواز
پژوهش های نثر و نظم فارسی
2676-5772
2
5
2018
08
23
ظرفیتهای نمایشی داستان رزم سهراب و گردآفرید با تأکید بر عناصر صحنه و دراماتورژی آن
145
177
FA
محمدرضا
صالحی مازندرانی
دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
بهمن
ساکی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
10.22055/jrp.2020.15435
اقتباس از متون ادبیات کلاسیک بهویژه <em>شاهنامه</em><em>ی فردوسی</em> در ژانرهای هنری نمایش(تئاتر) و سینما سابقهای طولانی دارد. داستان رزم سهراب و گردآفرید داستانی کوتاه و درعینحال جذاب است که قابلیتهای نمایشی بسیاری دارد. این داستان علاوه بر ویژگیهای حماسی که متناسب با اثر سترگی چون <em>شاهنامه</em> است، از ظرفیتهای ادب غنایی نیز برخوردار است.
و همین امر موجب جذابیت دوچندان این داستان گردیده است. شیوهی توصیف فردوسی از صحنهی نبرد و بهکارگیری رزمافزارها و همچنین کنش و واکنش میان شخصیتها در داستان رزم سهراب و گردآفرید نشاندهندهی ظرفیتهای قابل توجه این اثر برای دراماتیزه کردن و اجرای آن بر صحنهی نمایش است و میتوان با استفاده از امکانات دیداری، حرکات و گفتههای بازیگران بر صحنه، زیباییهای این اثر را بهتر و با اثرگزاری بیشتر به مخاطب معرفی نمود.
شاهنامه فردوسی,رزم سهراب با گردآفرید,صحنه,عناصر صحنه,دراماتورژی
https://jrp.scu.ac.ir/article_15435.html
https://jrp.scu.ac.ir/article_15435_acaaf49722a340e27b0fb352e439dd2b.pdf