از اَکار تا عُگُر: سفر آوایی ِیک واژه از زبان ِپهلوی تا گویش ِشوشتری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 زبان و ادبیات فارسی، ادبیات و علوم انسانی، پیام نور، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد آموزش انگلیسی

10.22055/jrp.2020.32896.1022

چکیده

رد پاره‌ای از واژگان زبان پهلوی در گویش‌های مناطق مختلف ایران دیده می‌شود. در گویش شوشتری، که یکی از گویش‌های حوزه‌ی جنوب غربی ایران است، واژگانی از پهلوی دیده می‌شود که پیش از این پژوهشگرانی بعضی از این واژگان را رصد نموده و به آن‌ها پرداخته‌اند. در این پژوهش، کوشش شده‌است با بررسی ساختار صرفی واژه‌ی پهلوی «اَکار» و تبدیل آن به «عُگُر» در گویش شوشتری تحول آوایی صامت چاکنایی «همزه» به صامت حلقی «ع» مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه این پژوهش نشان داد همزه‌ی آغازین بعضی واژگان گاه در گویش شوشتری به صامت حلقی «ع» ابدال می‌گردد. در این پژوهش که به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی انجام شده، جمع‌آوری داده‌ها به صورت میدانی و کتاب‌خانه‌ای انجام شده‌است. اگرچه یکی از نگارندگان، خود، گویشور این گویش است، در این پژوهش، شیوه‌ی تلفظ واژگان در گفت و گو با سالخوردگان و افراد بی‌سواد ثبت شده و با مراجعه به منابع معتبر، سعی شده‌است درستی آن‌ها مورد تأیید قرار گیرد. همچنین، با استناد به ترجمه‌ای کهن از قرآن مجید موسوم به «قرآن قدس»، پیشینه‌ی کاربرد واژه‌ی «اَکار» در متنی از نخستین روزگاران استقرار اسلام در ایران نشان داده شده‌است.

کلیدواژه‌ها