الگوبرداری منظومه رستم‌نامه از شاهنامه فردوسی با محوریت فرم (مطالعه موردی داستان رستم و اسفندیار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران - مدرس دانشگاه تهران - تهران - ایران

10.22055/jrp.2022.39583.1062

چکیده

منظومه‌های عامیانه حماسی که امروزه به دست ما رسیده، عمدتاً با الگوبرداری از شاهنامه فردوسی و در دوران پس‌ از سرایش این اثر آفریده شده‌اند. این منظومه‌ها عموماً محتوایی با محوریت شخصیت رستم دارند، از این روی رستم نامه نام گرفته‌اند. رستم‌نامه‌ها با انگیزۀ تکمیل شخصیت رستم، از دیدگاه مذهبی و بخشیدن وجهه دینی به او سروده شده‌است. شخصیت رستم در حماسۀ ملی ایران رنگ مذهبی چندانی ندارد. مگر در داستان رستم و اسفندیار که جدال گاهی به مسائل مذهبی مرتبط می‌شود و جدالی با مطرح شدن ملیت و مذهب تواند بود. در منظومه رستم‌نامه با شخصیتی از رستم مواجه هستیم که برای نخستین‌بار در مبارزات با مقولۀ دین روبرو می‌شود و برای مبارزۀ دینی پیش می‌رود. آفرینندۀ این اثر همچون سایر حماسه‌های عامه پس از شاهنامه فردوسی از حماسه ملی الگو برداشته‌ و البته در سطحی نازل‌تر به سرایش پرداخته‌است. در این مقاله بر آن شدیم که الگوبرداری یک نمونه‌ از رستم‌نامه‌ها را با توجه به شباهت مضمونی با یکی از داستان‌های شاهنامه از دیدگاه فرم بررسی کنیم.

کلیدواژه‌ها