نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محبوبه نقوی

-

چکیده

باورهای عامّه در سروده‌های مولانا، بسامد چشم‌گیری دارند. این باورها یکی از ابزارهای شاعر برای تفهیم غرض و اندیشه هستند. در این پژوهش به بررسی باورهای عامّه در دفتر دوم مثنوی پرداخته‌ایم. ادبیّات عامّه در شمار مشترکات فرهنگی یک جامعه و از جمله عوامل پیوند افراد جامعه به یکدیگر است. از دیدگاهی دیگر، ادبیّات عامّه، بازتاب زندگی اجتماعی مردم و نشانگر منش و اندیشة آن‌هاست؛ از این روی پرداختن به آن ضرورت دارد. این پژوهش به شیوة توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته است. برای انجام این پژوهش، همة ابیات دفتر دوم مثنوی، مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که رابطة بین باورهای عامّه و آثار ادبی، رابطه‌ای تعاملی است، انجام اینگونه پژوهش‌ها می‌تواند به درک بهتری از متون کهن منجر شود و از دیگر سو، شاعر با ثبت این باورها در شعر خود به ماندگاری و بازتاب فرهنگ عامّه یاری رسانده است. یافته‌های این پژوهش، این نتیجه را بر ما آشکار می‌سازد که بازتاب فرهنگ عامّه در مفاهیمی به شرح زیر در مثنوی آمده است: 1- باور به قضا و قدر و سرنوشت محتوم برای ابنای بشر 2- باور به تأثیر افلاک و اجرام آسمانی در سرنوشت زمینیان 3- سعد یا نحس شمردن امور روزمرّه و... . از آنجا که مولانا با مردم روزگار خودش ارتباط همه‌جانبه‌ای داشته، طبیعی است که شعرش انعکاسی از باورهای درست یا نادرست آن روزگار باشد و این، بدان معنا نیست که مولانا، خود به همة موارد مطرح شده در شعرش باور داشته است.

کلیدواژه‌ها

• باورهای عامّه
• مولانا
• ‌ مثنوی
• سعد و نحس
• تقدیر و سرنوشت