رویکرد نوستالژیک در غزلیاتِ انوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه

چکیده

انوری از نخستین شاعرانی است که غزل عاشقانه را به معنای متداول آن سروده است. او شرایط زندگانی خاص و تلقی و تعریف ویژه­ای از عشق و مناسبات عاشقانه دارد که بر نگرش تغزلی انوری تأثیر نهاده؛ هم­چنین نقشی تعیین­‌کننده در تکوین محتوا و ابعاد و جزئیات غزل وی ایفا نموده است. ناکامی‌های عشقی و محرومیت­‌هایی را  که انوری در دنیای عاشقانه تجربه کرده، برآیندی از زندگیِ توأم با دشواری و تنگناهای معیشتی وی می‌­توان ارزیابی نمود. این احوال، غزل انوری را با نظام و هنجارِ معنایی خاصی درآمیخته و غالباً محتوایی نومیدانه و حسرت­بار به آن بخشیده است. در متنِ نومیدی و حسرت‌­مندی­ انوری، نشانه­‌هایی از اعتراض و شکوه و بیزاری و نیز آرزو و آرمان­‌خواهی وجود دارد که می‌توان آن­ها را تجلیاتی از نوستالژی در کلام وی تعبیر کرد. در این نوشتار، نمودها و جنبه‌­های این تجلیات مورد بررسی قرار گرفته؛ همزمان، ابعادِ دشواریِ معیشت و محرومیتِ عاطفی و عشقی انوری به عنوان خاستگاه و زمینه‌­های نوستالژی در غزل او، مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است.
انوری از نخستین شاعرانی است که غزل عاشقانه را به معنای متداول آن سروده است. او شرایط زندگانی خاص و تلقی و تعریف ویژه‌­ای از عشق و مناسبات عاشقانه دارد که بر نگرش تغزلی انوری تأثیر نهاده؛ هم­چنین نقشی تعیین­‌کننده در تکوین محتوا و ابعاد و جزئیات غزل وی ایفا نموده است. ناکامی­‌های عشقی و محرومیت­‌هایی را  که انوری در دنیای عاشقانه تجربه کرده، برآیندی از زندگیِ توأم با دشواری و تنگناهای معیشتی وی می­‌توان ارزیابی نمود. این احوال، غزل انوری را با نظام و هنجارِ معنایی خاصی درآمیخته و غالباً محتوایی نومیدانه و حسرت­بار به آن بخشیده است. در متنِ نومیدی و حسرت­مندی­ انوری، نشانه‌­هایی از اعتراض و شکوه و بیزاری و نیز آرزو و آرمان‌­خواهی وجود دارد که می‌­توان آن­ها را تجلیاتی از نوستالژی در کلام وی تعبیر کرد. در این نوشتار، نمودها و جنبه­‌های این تجلیات مورد بررسی قرار گرفته؛ همزمان، ابعادِ دشواریِ معیشت و محرومیتِ عاطفی و عشقی انوری به عنوان خاستگاه و زمینه­‌های نوستالژی در غزل او، مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها