زمینه‌ها و سازوکارهای طنز در شعر شفیعی کدکنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دبیر دبیرستانهای بهبهان

چکیده

طنز به عنوان یکی از گونه‌­های شوخ‌­طبعی در بیان احساسات ادبی، ابزاری است که با تکیه بر خلاقیت و با پشتوانه‌­ی تفکر و تأمل، واقعیت و حقیقت مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی را آن­چنان به تصویر می­کشد که هیچ ابزار دیگری قادر به انجام آن نیست. شفیعی­‌کدکنی از جمله شاعرانی است که شعرش ظرفیت و ظرافت‌­های خاصی را در خود گنجانده است و یکی از این نوع سازوکارهای ادبی او در اشعارش، پرداختن به طنز و طبع­‌آزمایی در این زمینه است که به تعهد او در برابر جامعه برمی­‌گردد و این متعهد بودن یکی از اصول بنیادین شاعران جریان سمبولیسم اجتماعی است. طنز شفیعی در گذر زمان، جنبه‌­ای انسانی با پشتوانه‌­ای فلسفی به خود می­‌گیرد که ناشی از آگاهی­ و شناخت او نسبت به جامعه و زمانه است. هدف این نوشتار، پرداختن به طنز او و شگردهایش، همچون بهره­‌گیری از عناصر ملّی، دینی و طبیعی، طنز عارفانه و به کارگیری آرایه‌­های ادبی در شعر اوست تا نشان دهیم که طنز او علی‌­رغم خفیف بودن، با به کار گیری این روش‌­ها بسیار تأثیرگذار بوده و برجستگی خاصی به شعر او بخشیده است.

کلیدواژه‌ها