سبک‌پژوهی و مطالعات گونه‌های ادبی
واکاوی و تحلیل سبک و اندیشه‌ی زنوزی خویی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
چکیده
میرزا محمّد حسن زنوزی خویی، عالم، شاعر و متکلّم برجسته از سادات زنوز است. وی سر منشأ یکی از خاندان‌های علمی و از پیشروان عصر شکفتگی فرهنگی خوی محسوب می‌شود. میرزا محمّد حسن بعد از کسب علوم مقدماتی از پدر خویش و تحصیل در تبریز، عتبات و اصفهان و مشهد، مقارن با حکومت حسین قلی خان دنبلی که سال‌های طلایی علم و ادب در خوی بود، به زادگاه خود بازگشته و از شخصیّت‌های علمی مسلّم شناخته شده است. وی نویسنده‌ای برجسته و شاعری توانا بود و کتاب تاریخی ریاض‌الجّنة را که یکی از شاهکارهای بدیع و دایرةالمعارف علمی با نثر شاعرانه است، در هشت روضه، تألیف کرده است؛ همچنین دیوان شعر وی که با تخلّص فانی شناخته می‌شود به جهت احاطه به علوم اسلامی، مباحث فلسفی، عرفانی، منطق و حکمت از توانمندی ادیبانه برخوردار است. این مقاله با بررسی سبک این دو اثر شهیر و عالمانه، این پرسش را طرح می‌کند که نویسندگی و شاعری وی چه جایگاهی در این دوره داشته است و آثار وی ماحصل چه برجستگی‌هایی است. می‌توان گفت که آثار فانی خویی با تصویرپردازی نو و شیوه‌ی سخن تازه و بهره‌گیری از جلوه‌های تأثیرگذار در لابلای تحوّلات اجتماعی، آیینه‌ی تمام‌نمای اوضاع ادبی ایران در دوره‌ی قاجار است.
کلیدواژه‌ها
)