سبک‌پژوهی و مطالعات گونه‌های ادبی
بررسی و تحلیل شعر افسر کرمانی، شاعر و خوشنویس
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهیدچمران اهواز
چکیده
افسر کرمانى، مهدی قلى، ادیب، شاعر و خوشنویس نیمهی دوم سدهی 13 ق در 1295 هـ . ق در کرمان زاده شد و نزد بزرگان آنجا علوم دینى، حکمت، منطق و کلام آموخت. به سبب آوازهی شعر و ادب خویش به دربار ناصرالدین شاه راه یافت و پس از خواندن قصیده‌ای در حضور شاه، از وی لقب «افسر الشعراء» گرفت. افسر، شاعر دربار و مداح ناصرالدین شاه نشد و به کرمان بازگشت و گاه به انتقاد از سلطان نیز پرداخت. او حتى در قصیده‌ای که در ستایش از ناصرالدین شاه سروده، از اوضاع نابسامان اجتماعى و تنگدستى مردم انتقاد کرده است. اگرچه افسر را از هواداران سبک بازگشت ادبى و از جملة کسانى دانسته‌اند که کوشیده است شعر فارسى را از قید سبک هندی رهایى بخشد و به راه پیشینیان بازگرداند؛ امّا در اشعار وی گاه تأثیرات سبک هندی نیز دیده مى‌شود. مضمون قصاید وی یا وصف طبیعت است و یا ستایش پیامبر (ص) و اهل بیت و بیش از همه حضرت على(ع) و امام مهدی (عج) و گاه در آنها به آیات قرآن، احادیث و روایات نیز اشاره شده است. برخى از اشعار او نیز رنگ کلامى - عرفانى با دیدگاه وحدت وجودی دارد و در برخى موارد یادآور اشعار ملاهادی سبزواری است. نمونه‌هایى از خط نسخ، شکسته و نستعلیق افسر همراه با نثر مسجع وی که به شیوه‌ی قائم‌مقام فراهانى است، در آغاز دیوان آمده است. در این مقاله بر آنیم تا ضمن معرفی افسر کرمانی، جایگاه سبکی او را نشان دهیم.
کلیدواژه‌ها
)