بررسی تکرار و تداعی در الهی‌نامۀ عطّار نیشابوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز

10.22055/jrp.2022.38763.1060

چکیده

الهی‌نامه یکی از مثنوی‌های مهم عطّار است. این پژوهش با بهره‌گیری از شیوۀ توصیفی– تحلیلی در نظر دارد تکرار و تداعی را در الهی‌نامۀ عطار نیشابوری بررسی کند. مهم‌ترین هدف پژوهش نشان دادن بسامد و دیدگاهِ جمال‌شناسی تکرار و تداعی معانی در الهی نامۀ عطار نیشابوری است. استفاده از تکرار را می‌توان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های سبک شعری عطّار دانست؛ زیرا بسامد فراوان تکرار و تداعی بیانگر آن است که شاعر به ذکر پیاپی آرایه‌های مذکور دل‌بستگی داشته‌است. این تکرارها که هم در لفظ و هم در معنا دیده می‌شود، حاصل تداعی معانی در شعر اوست به شعر سادۀ او جذابیت بیشتر و موسیقیِ دل‌نشینی می‌دهد. پس از بحث دربارۀ تکرار و تداعی، ابیاتی به عنوان نمونه‌ از الهی‌نامه ذکر می‌گردد تا مشخص شود که این آرایۀ ادبی تا چه اندازه توانسته‌است سبب برجسته‌سازی شعر او و التذاذِ ادبیِ خوانندگان گردد. تکرارِ واج، هجا، واژه، انواع جناس، انواع سجع، عکس و تداعی معانی از ویژگی‌های برجستۀ این اثر ارزشمند است.

کلیدواژه‌ها